O‘zbekiston Konstitutsiyasi: Tarixi, Asosiy Printsiplari va Fuqarolar Huquqlari

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi — mamlakatimizning bosh hujjati bo‘lib, xalq irodasini, huquqiy asoslarni va jamiyat tuzilishini belgilab beradi. Bu hujjat O‘zbekistonning mustaqilligini mustahkamlovchi, har bir fuqaroning huquq va erkinliklarini kafolatlovchi muhim konstitutsiyaviy asosdir.

Konstitutsiya Tarixi

• Qabul qilingan sana: 1992-yil 8-dekabr

• Qabul qiluvchi organ: O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi

• Tarixiy ahamiyati: Mustaqillikdan so‘ng o‘zining birinchi konstitutsiyasini qabul qilgan davlat sifatida O‘zbekiston huquqiy davlat qurilishi yo‘lida muhim qadamlardan birini qo‘ydi.

Asosiy Printsiplari

1. Davlat suvereniteti va mustaqilligi
O‘zbekiston — suveren, mustaqil, demokratik va huquqiy davlat. Konstitutsiya bu mustaqillikni himoya qiluvchi eng oliy hujjatdir.

2. Qonun ustuvorligi
Hech kim qonundan ustun emas. Qonun barcha uchun teng amal qiladi — oddiy fuqarodan tortib prezidentgacha.

3. Demokratiya
Xalq davlat hokimiyatining birdan-bir manbaidir. Fuqarolar saylovlar orqali o‘z vakillarini saylaydi va qarorlar qabul qilinishida bevosita yoki bilvosita ishtirok etadi.

4. Huquq va erkinliklarning kafolati
Konstitutsiya har bir fuqaroning shaxsiy, siyosiy, iqtisodiy va madaniy huquqlarini kafolatlaydi.

5. Diniy va dunyoviylik printsipi
O‘zbekiston dunyoviy davlat hisoblanadi. Diniy erkinliklar kafolatlanadi, biroq din davlatdan ajratilgan.

Fuqarolar Huquqlari va Erkinliklari

1. Hayot va shaxsiy daxlsizlik huquqi
Har bir fuqaroning hayoti, sha’ni va qadr-qimmati himoya qilinadi.

2. So‘z va fikr erkinligi
Fuqaro o‘z fikrini erkin ifoda etishga, uni tarqatishga haqli.

3. Ta’lim olish huquqi
Har bir fuqaro bepul umumiy ta’lim olish huquqiga ega.

4. Mehnat qilish va dam olish huquqi
Ishlab chiqarish, bandlik va mehnat sharoitlari qonun bilan tartibga solinadi.

5. Saylov va ishtirok etish huquqi
18 yoshga to‘lgan har bir fuqaro saylash va saylanish huquqiga ega.

Xulosa:

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi — jamiyatning huquqiy, ijtimoiy va siyosiy poydevori bo‘lib, u fuqarolarga keng erkinliklar beradi va davlatning adolatli faoliyatini kafolatlaydi. Har bir fuqaro Konstitutsiyani bilishi va unga rioya qilishi — huquqiy jamiyatning garovidir.