Ibn Sino – Buyuk Hakim va falsafiy tafakkur sohibi

Abu Ali Ibn Sino, G‘arbda Avicenna nomi bilan tanilgan, o‘rta asr Sharq ilm-fani va falsafasining eng buyuk vakillaridan biri hisoblanadi. U tibbiyot, falsafa, matematika, fizika, astronomiya, tilshunoslik va musiqa sohalarida chuqur iz qoldirgan. Uning merosi butun dunyo ilm-fani taraqqiyotiga katta ta’sir ko‘rsatgan.

Ibn Sinoning tarjimai holi

• To‘liq ismi: Abu Ali Husayn ibn Abdulloh ibn Sino

• Tug‘ilgan joyi: Afshona qishlog‘i, Buxoro (hozirgi O‘zbekiston)

• Tug‘ilgan yili: 980-yil

• Vafoti: 1037-yil, Hamadon (Eron)

Ibn Sino yoshlikdan ilmga chanqoqligi bilan ajralib turgan. 10 yoshida Qur’onni yod olgan, 16 yoshga kelib tabobatda mutaxassis bo‘lgan, 18 yoshida esa o‘zining ilk asarlarini yozgan.

📚 Ilmiy va tibbiy faoliyati

🔹 "Al-Qonun fi-t-Tibb" (Tibb qonunlari)

• Tibbiyotdagi eng mashhur asari.

• 700 yildan ortiq muddat Yevropa universitetlarida asosiy darslik bo‘lib xizmat qilgan.

• Inson tanasi, kasalliklar sababi, diagnostika va davolash usullari haqida ilmiy yondashuvlar bayon qilingan.

🔹 Anatomiyadan psixologiyagacha

• Yurak, buyrak, miyaning faoliyati haqida zamonidan ilgari fikrlar bildirgan.

• Ruhiy holatlarning sog‘liqka ta’siri haqida yozgan (bugungi psixosomatikaga o‘xshash).

🧠 Falsafiy tafakkuri

• Ibn Sino Aristotel falsafasini islom tafakkuriga uyg‘unlashtirgan.

• Uning fikricha, “Aql – bu ilohiy ne’mat, insonning eng katta quroli”.

• Metafizika, borliq, ruh, aql va nafsoniyat haqida chuqur izlanishlar olib borgan.

🔹 Asarlari:

• “Kitob ash-Shifo” – falsafa, mantiq, matematika, tabiiy fanlar haqida ensiklopedik asar.

• “Ishorat va tanbihat”, “Najot kitobi”, “Hikmat al-Mashriqiyin” va boshqalar.

Ibn Sino – universal olim (ensiklopedist)